فلسفه ی وجودی
طراحی فضاهای فیزیکی در دانشگاه باید طوری باشد که خدمات و امکانات را به طور همسان در اختیار جامعه ی دانشگاه قرار دهد و همچنین تنوع و امکان انتخاب جایگزین های متفاوت را برای گروه های گوناگون این جامعه فراهم کند. وجود یک طرح جامع، کمک میکند کاربری همه ی فضاهای فیزیکی در اختیار دانشگاه مشخص شود.
وجود طرح های پرشمار توسعه ی فضای فیزیکی در دانشگاه در کنار چالشهای جدی در رفت وآمد به دانشگاه و پارک خودروها از یک سو و دارایی‌های ملکی دانشگاه در منطقه 22 و شهر قدس از سوی دیگر، نشاندهندهی ضرورت وجود طرح جامع توسعه ی فضای فیزیکی برای دانشگاه است.
دنبال کردن اهداف راهبردی دانشگاه و همراستایی کارهای عمرانی و اقدامات توسعه ای در ارتباط با فضای فیزیکی، نیازمند داشتن یک برنامه ی ساختاریافته در راستای پاسخ به نیازها و رسیدن به اهداف کوتاهمدت و بلندمدت دانشگاه است. به همین خاطر در مرکز، پروژه ی طرح جامع توسعه ی فضای فیزیکی دانشگاه به طور جدی مطرح و پیگیری شد؛ این پروژه در هماهنگی با مدیریت کلان دانشگاه پیش میرود.
چگونگی اجرا و اقدامات
در طرح جامع توسعه ی فضای فیزیکی دانشگاه انتظار میرفت به موارد زیر پاسخ روشن داده شود:
- آینده ی ساختمان های فعلی معاونت پژوهش و فناوری، پژوهشکده ی الکترونیک، معاونت اداری و مالی، پژوهشکده ی سیاست گذاری، ساختمانهای در اختیار مرکز رشد دانشگاه و ساختمان های در اختیار دبیرستان دانشگاه صنعتی شریف؛
- طرح توسعه بعضی از دانشکده ها از جمله دانشکده ی مهندسی صنایع و دانشکده مهندسی برق؛
- مکان مناسب برای احداث درمانگاه تخصصی؛
- پیوستن کوچه ی شهید قاسمی به پردیس آزادی و پیشبینی و پیشگیری از تبعات اجتماعی آن؛
- چگونگی انجام کار برای بازپسگیری تکه های واگذارشده ی زمین سیاهدشتک؛
- کاربری آینده ی زمین سیاهدشتک با توجه به تلاشهایی که در زمینه توسعه فضای پردیس آزادی (ناحیه ی نوآوری شریف) صورت میگیرد.
اقدامات انجام شده
اقدامات در این حوزه را می توان به دو بخش اقدامات انجام شده برای زمین سیاهدشتک و اقدامات مرتبط با برگزیدن مشاور طرح دسته بندی کرد که شرح مختصری از هر کدام در پی میآید.
2 تکه از زمین دانشگاه در سیاهدشتک در گذشته طی قرادادهایی به نهادهای شهرداری منطقه 22 و شرکت شهرکهای صنعتی تهران واگذار شده اند؛ مأموریت بازپسگیری این تکه ها به مرکز سپرده شده است. تکهای که به شهرداری واگذار شده بود، با رایزنی های پرشمار و اعلام نیازهای دانشگاه، پس گرفته شد اما مذاکرات با شرکت شهرکهای صنعتی تهران برای پس گرفتن تکه ی دیگر ادامه دارد.
برای انتخاب مشاور طرح جامع دانشگاه، در آغاز، 15 شرکت اعلام آمادگی کردند که پس از بررسی پیشینه ی کاری آنها و سنجش توانایی هایشان مذاکره با 3 شرکت پیگرفته شد؛ هر یک از این 3 شرکت با توجه به خواسته های دانشگاه طرح پیشنهادی خود را ارائه کردند و در نهایت با نظر کمیته ی نظارت، پژوهشکده ی نظر به اتفاق آرا به عنوان مشاور اجرای طرح جامع توسعه ی فضای فیزیکی برگزیده شد.
نسخهی اولیه ی قرارداد با پژوهشکده ی نظر در اسفند 98 پس از روشن شدن وضع طرح جامع ناحیه ی نوآوری شریف، آماده و پس از انجام اصلاحاتی در تابستان 99 امضا شد؛ تا به حال جانمایی ساختمان های درمانگاه، پژوهشکده ی سیاستگذاری و ساختمان جدید دانشکده ی مهندسی صنایع مورد بحث قرار گرفته اند.
اقدامات آتی
به نظر میرسد تنها مورد باقیمانده در این حوزه که باید پیگیری شود، بازپسگیری تکه ای از زمین سیاهدشتک است که در اختیار شرکت شهرکهای صنعتی تهران قرار دارد.
چالشها و نیازمندیها
چالش های اجرایی طرح جامع را میتوان به طور کلی 3 بخش کرد:
- نیاز به همراهی همه ی خانواده ی دانشگاه با طرح جامع؛
- پاسداری از زمین دانشگاه در سیاهدشتک قرارگرفته در منطقه 22 تهران؛
- تعامل با شرکت شهرکهای تهران برای پس گرفتن بخش دیگر زمین سیاهدشتک.
همانطور که پیشتر اشاره شد، طرح جامع توسعه ی فضای فیزیکی دانشگاه به شرکتی حرفه ای سپرده شده است و عناصر طراحی فضا با توجه به استانداردهای معماری و شهرسازی در طرح دیده شده است. نیاز دانشگاه در داشتن فضایی با طراحی حرفه ای با اعتماد به دستاورد این طرح برای دانشگاه و پذیرش جانمایی ساختمانها و فضاهای عمومی از سوی خانواده ی دانشگاه پاسخ خواهد گرفت. بنابرین انتظار میرود که مدیران دانشگاه، پشتیبان این طرح باشند و در صورت نیاز به ایجاد تغییرات در فضاهای دانشگاه، هماهنگ با طرح جامع دانشگاه عمل کنند.
بر پایه ی قراری که دانشگاه با شهرداری منطقه 22 گذاشته است، پس از تدوین طرح جامع توسعه ی فضای فیزیکی دانشگاه برای زمین سیاهدشتک و ارائه ی مستندات، قرارداد پیشین دانشگاه با شهرداری مبنی بر واگذاری 17 هکتار از زمینهای دانشگاه لغو خواهد شد و این بخش از زمین دوباره در تملک دانشگاه قرار خواهد گرفت.
با توجه به تلاش های زیادی که برای بازپسگیری این بخش از زمین دانشگاه شده است، نیاز است از زمین دانشگاه در آن منطقه به خوبی پاسداری شود؛ برای نمونه میتوان پس از پس گرفتن 17 هکتار یادشده، دور زمین دانشگاه را حصار کشید.
دستاوردهای مورد انتظار
پس از اجرا شدن طرح جامع، کاربری همه ی فضاهای در اختیار دانشگاه مشخص خواهد شد؛ از جمله ی آنها میتوان به بازآرایی پردیس آزادی، مشخص شدن برنامه ی دانشگاه برای ناحیه ی نوآوری شریف و مشخص شدن گزینه های دانشگاه برای زمین سیاهدشتک اشاره کرد.